Palestyński dramat. O sztuce Tahera Najiba
Ula Rybicka
W piątek w ramach nurtu Literacki Teatralny odbyło się czytanie dramatu „Na odległość splunięcia” w reżyserii Joanny Zdrady. W Teatrze BOTO zaprezentowany został dramat Tahera Najiba opowiadający o losach enigmatycznego aktora z Ramallah.
Taher Najib, autor dramatu, jest palestyńskim aktorem oraz dramaturgiem, który w utworze bazował na osobistych doświadczeniach z okresu Drugiej Intifady. W dramacie doświadczenia bohatera zostały opisane w lekki i jednocześnie niepokojący sposób. Bohater-aktor zastanawiał się na przykład, czy w pogrążonym w konflikcie państwie istnieje jeszcze realna granica między sztuką a rzeczywistością. Ponieważ według niego rzeczy złowrogie dzieją się także – a może przede wszystkim – poza teatrem. Dramaturg opowiadał także o rzeczywistości, w której toczy się wojna, a mieszkańcy miasta i tak tłumnie odwiedzali teatr, w którym bohater grał główną rolę. Czy to siła sztuki, że tak licznie gromadzili się na niej widzowie? Czy to po prostu znak czasu, ponieważ sytuacja była na tyle niebezpieczna, że mieszkańcy woleli odwrócić swój wzrok od krwawych wydarzeń?
Joanna Zdrada, która reżyserowała czytanie w Teatrze BOTO, podzieliła doświadczenia bohatera na trzy głosy. Dysponując bardzo kameralną przestrzenią, zręcznie operowała nielicznymi symbolami, które pojawiły się w dramacie Najiba. Dzięki minimalizmowi udało jej się uchwycić meritum – najważniejsze w sztuce nie były ani szczegóły, ani tło wydarzeń. Liczyło się przede wszystkim subiektywne postrzeganie świata głównego bohatera. Opowiadał on historię o tożsamości, na którą składają się dwa skłócone ze sobą narody. Jego poczucie niedopasowania oraz klęski powodowało w nim niechęć do walki o zmianę stanu rzeczy, rezygnacja ta była widoczna także w opisywanym przez niego społeczeństwie. Bezimienni mieszkańcy Ramallah tylko stali i pluli, nic ponadto. Jednak nie pluł z nimi bohater, który wyrwany z palestyńskiego marazmu, uciekł na zachód, jego podróż jednak wcale nie była terapeutyczna. Status bohatera w dzisiejszym zachodnim świecie wcale nie był usprawiedliwiony i oczywisty. Scena obrazująca odprawę celną na paryskim lotnisku ukazała, jak trudno było mu wytłumaczyć, kim właściwie jest. Być może na to pytanie nie potrafił odpowiedzieć nawet przed samym sobą.
Dramat „Na odległość splunięcia”
Autor: Taher Najib
Reżyseria: Joanna Zdrada
Obsada: Anna Kociarz, Maciej Konopiński, Rafał Kronenberger